Puistjes zijn een zichtbare vorm van huidonzuiverheden die ontstaan door een verstopping in de poriën van de huid. Een porie is de opening van een talgklier, die normaal gesproken talg (een vettige substantie) produceert om de huid soepel te houden. Wanneer de afvoer van deze talg wordt geblokkeerd, hopen talg en dode huidcellen zich op. Dit kan leiden tot een ontstekingsreactie en het ontstaan van een puistje.

Er bestaan verschillende soorten puistjes, van oppervlakkige mee-eters tot dieperliggende ontstekingen. Het spectrum van acne is breed:

• Bij milde vormen zie je vooral mee-eters en enkele kleine puistjes.
• Bij ernstigere vormen kunnen grotere ontstekingen, cysten en littekens optreden.

Puistjes vallen dus onder de bredere huidaandoening acne vulgaris, een aandoening die wereldwijd miljoenen mensen treft.

Puistjes zijn niet allemaal hetzelfde. Het uiterlijk hangt af van de fase van verstopping en ontsteking:

1. Mee-eters (comedonen)
   Open comedonen: zwarte puntjes die ontstaan doordat de inhoud van de porie in contact komt met zuurstof en oxideert.
   Gesloten comedonen: kleine witte of huidkleurige bultjes, vaak lastig uit te drukken en gevoelig om te ontsteken.
2. Ontstekingen
   Rode bultjes die vaak gevoelig of pijnlijk zijn. Ze kunnen een wit of geel puntje (pus) bevatten.
3. Knobbels en cysten
   Grotere en diepere ontstekingen die onderhuids ontstaan. Ze zijn vaak pijnlijk en kunnen littekens nalaten als ze niet goed behandeld worden.

Puistjes komen het meest voor in het gezicht (voorhoofd, neus, wangen, kin), maar ook op de rug, schouders en borst, plekken waar veel talgklieren zitten.

Lees ook onze blog: Puistjes op rug, borst en of billen!

Puistjes ontstaan door een combinatie van biologische processen. De vier belangrijkste factoren zijn:

1. Overmatige talgproductie
   Hormonen stimuleren de talgklieren. Dit gebeurt vooral in de puberteit, maar ook tijdens menstruatiecycli, zwangerschap of door stresshormonen.
2. Ophoping van dode huidcellen
   Normaal schilfert de huid zichzelf af, maar soms blijft er een teveel aan dode huidcellen in de porie achter. Dit vormt samen met talg een propje dat de porie afsluit.
3. Bacteriën
   De Cutibacterium acnes bacterie leeft op onze huid. In een afgesloten porie met veel talg kan deze bacterie zich snel vermenigvuldigen en een ontsteking veroorzaken.
4. Ontstekingsreactie
   Het lichaam reageert op de bacteriën en blokkade met roodheid, zwelling en pusvorming.

Naast deze vier basisfactoren zijn er ook triggers die de kans op puistjes vergroten:

• Hormonale schommelingen (bijvoorbeeld tijdens puberteit, menstruatie, zwangerschap of door hormonale medicatie).
• Stress: kan indirect de hormoonhuishouding beïnvloeden.
• Cosmetica of huidverzorging: producten die de poriën verstoppen (comedogeen).
• Voeding: vooral zuivel en voeding met veel snelle suikers kunnen bij sommige mensen acne verergeren.
• Erfelijke aanleg: acne komt vaak in families voor.

Het aanpakken van puistjes vraagt om een consequente, milde en langdurige huidverzorgingsroutine. Er is geen “quick fix”; verbetering duurt vaak weken tot maanden.

1. Reiniging

• Reinig de huid tweemaal per dag met een zachte cleanser.
• Vermijd agressieve zepen of scrubs; deze beschadigen de huidbarrière en maken acne vaak erger.
• Gebruik lauwwarm water in plaats van heet water.

2. Actieve ingrediënten

Effectieve stoffen die bewezen helpen tegen puistjes zijn:

• Salicylzuur (BHA): lost talg op in de poriën en werkt ontstekingsremmend.
• Benzoylperoxide: doodt de acnebacterie en vermindert ontstekingen.
• Niacinamide: kalmeert roodheid en versterkt de huidbarrière.
• Retinoïden of retinol: versnellen de celvernieuwing en voorkomen dat poriën verstoppen.

3. Hydratatie

Veel mensen met puistjes vermijden crèmes uit angst voor een vettere huid, maar dit werkt averechts. Een vochtarme huid produceert juist méér talg. Kies voor een lichte, niet-comedogene moisturizer met bijvoorbeeld hyaluronzuur of glycerine.

4. Zonbescherming

UV-straling kan pigmentvlekken veroorzaken na puistjes en de huidbarrière verzwakken. Gebruik daarom dagelijks een zonnebrandcrème met minimaal SPF 30, zelfs bij bewolking.

5. Vermijd knijpen en krabben

Puistjes uitknijpen kan leiden tot:

• littekens,
• verspreiding van bacteriën,
• verergerde ontstekingen.

Laat puistjes liever vanzelf genezen of behandel ze plaatselijk met een spot treatment.

Lees ook onze blog: Puistjes en acne behandelen

Bekijk hieronder alle kennisbank artikelen